Interaktywny System Doświadczania Świata (ISDŚ) to znakomite narzędzie wspomagające rozwój małych dzieci, szczególnie jeśli integruje dodatkowo system SHX. Z tego też powodu coraz częściej dostępny jest w żłobkach, przedszkolach czy placówkach wczesnego wspomagania rozwoju.
Pierwsze lata życia dziecka są kluczowe dla jego późniejszego rozwoju, co związane jest z tym, że w tym okresie mózg jest najbardziej plastyczny. Struktura oraz stabilność połączeń neuronalnych w dużej mierze zależy od doświadczeń życiowych.
Dla prawidłowego rozwoju dziecka niezbędne jest przebywanie w otoczeniu pełnym miłości, stymulującym rozwój, realizującym podstawowe potrzeby dziecka oraz rozwijającym jego umiejętności. Codzienne życie oraz otoczenie dostarcza bogactwa bodźców, które można doskonale uzupełnić dzięki Systemowi Interaktywnego Doświadczania Świata.
Środowisko multisensoryczne SHX pozwala na dostosowanie oraz ukierunkowanie bodźców w celu wzbogacenia doświadczeń stymulujących rozwój dziecka we wszystkich aspektach, w tym w obszarze neurofizjologicznym, fizycznym, poznawczym, emocjonalnym, społeczno-kulturowym oraz interakcji i komunikacji. Odgrywa to znaczącą rolę w budowaniu tożsamości oraz autonomii dziecka.
Zwykle rozwój dziecka przebiega w sposób naturalny i harmonijny. Mogą się jednak zdarzyć sytuacje gdy znacznie on spowolni lub zatrzyma się. W takim wypadku należy podjąć określone działania wspomagające rozwój poprzez dostosowanie oddziałujących bodźców. Korzystając z licznych możliwości dostosowania oraz kontroli oferowanych przez ISDŚ terapeuta może kreować doświadczenia dostosowane do możliwości poznawczych każdego dziecka oraz jego aktualnego etapu rozwoju.
Przetwarzanie sensoryczne w rozwoju
Sale Doświadczania Świata wyposażone w systemy interaktywne są pomostem łączącym nas z otoczeniem, pomostem pomiędzy tym kim jesteśmy, a tym czego potrzebujemy. Wzmocnienie tych łączników, szczególnie w pierwszym roku życia, jest fundamentem dalszego prawidłowego rozwoju.
Praca w Sali Doświadczania Świata pobudza rozwój poprzez oddziaływanie bodźców pierwotnych. Nie wymaga wcześniejszego doświadczenia ponieważ angażuje najbardziej podstawowe umiejętności. W związku z tym każde dziecko może doskonale bawić się w takim otoczeniu oraz reagować na bodźce. Możemy na przykład bujać dziecko w hamaku, aby je uspokoić (bujanie pomaga również w łagodzeniu kolek), możemy wspomagać rozwój motoryczny pozwalając dziecku raczkować lub pełzać w kierunku kolumny świetlnej. Z kolei naciskanie przycisków na pilocie oraz obserwacja zmieniających się kolorów wspomaga chęć eksploracji.
Interaktywny System Doświadczania Świata charakteryzuje się tym, że wszelkie bodźce otoczenia polisensorycznego można dostosować oraz dowolnie nimi sterować. Pozwala to na funkcjonalne rozwijanie umiejętności dziecka w zakresie percepcji, ruchu, komunikacji oraz umiejętności poznawczych, nawet gdy są one podstawowe lub ograniczone ze względu na aktualny etap rozwoju dziecka lub deficyty funkcjonalne.
Poruszamy się ponieważ czujemy
Nauka trzymania głowy, przewracania się na brzuch i plecy, siadania, manipulowania przedmiotami, podciągania się, pełzania, raczkowania, wstawania, chodzenia i skakania to kluczowe etapy rozwoju dziecka. Ważne jest stawianie dziecku wyzwań oraz stwarzanie sytuacji, w których może nabywać poszczególne umiejętności, a tym samym doskonalić kompetencje panowania nad własnym ciałem.
Posiadanie konkretnych umiejętności nie zawsze jednak wiąże się z możliwością korzystania z nich. Aby móc rozwijać kolejne umiejętności dzieci muszą być zmotywowane do odkrywania otoczenia, poruszania się, dotykania, odczuwania. Pomieszczenia multisensoryczne zapewniają wiele narzędzi, które mogą w tym pomóc.
Łóżko wibrujące poprzez emitowanie wibracji i dźwięku oswaja dziecko z hałaśliwym
światem zewnętrznym jak również pomaga w wewnętrznej percepcji własnego ciała (Frohlish). Włączająca się i wyłączająca kula świetlna oraz poruszająca się i świecąca lalka na ekranie projektora pobudzają ciekawość, a wraz z nią chęć poruszania się. Bujający się hamak powoduje pobudzenie układu przedsionkowego pomaga dziecku uspokoić się oraz zrelaksować wpływając tym samym na stopień pobudzenia oraz zmieniając sposób komunikacji. Przedmiot, który zaświeca się za każdym razem gdy dziecko użyje swojego głosu zachęca dziecko do wokalizacji. System SHX oferuje nieograniczone możliwości zabawy, które oprócz chęci odkrywania świata pobudzają ciekawość niemowląt oraz małych dzieci.
Bezpieczne otoczenie Sal Doświadczania Świata pozwala dziecku na podejmowanie aktywności w różnych pozycjach oraz na różnych powierzchniach zachęcając tym samym do nieustannej eksploracji.
Interaktywne systemy oddziaływań multisensorycznych zaprojektowane zostały z dbałością o bezpieczeństwo eliminując tym samym wszelkie zagrożenia przy jednoczesnym zniesieniu jakichkolwiek zakazów i ograniczeń, które tłumią naturalną ciekawość dziecka. Ruch jest bowiem dla dziecka koniecznością; źródłem przyjemności oraz podstawą nauki.
Interaktywny System Doświadczania Świata może stać się również przestrzenią włączającą, w której każdy ma wpływ na otoczenie poprzez dostosowanie bodźców pierwotnych lub złożonych. Takie zaadaptowane otoczenie można wykorzystać włączając do aktywności dzieci z deficytami rozwoju motorycznego czy poznawczego.
Od percepcji do działania
Zmysły rozwijają się wraz z kolejnymi doświadczeniami, które stanowią podstawę ich percepcji. Wiemy, że percepcja jest podstawą rozwoju procesów poznawczych jak również zdobywania wiedzy.
Skupienie oraz śledzenie wzrokiem, lokalizacja dźwięku, reakcja na dotyk oraz zapach, reakcje na ruch oraz jego różnicowanie to dopiero początek. Ważne jest wyeliminowanie elementów, które uniemożliwiają stymulację poprzez zróżnicowanie intensywności, form oraz częstotliwości oddziaływania bodźców. Efekty dźwiękowe, wizualne, stymulacji przedsionkowej to tylko niektóre z narzędzi dostępnych w przestrzeni Sali Doświadczania Świata.
Wiedza o własnym ciele – nośniku doznań – również ewoluuje wraz z rozwojem psychomotorycznym oraz w zależności od oddziaływujących bodźców sensorycznych. ISDŚ oferuje pełną gamę opcji, które pomagają w zaspakajaniu potrzeb stymulacji sensorycznej niemowląt, które odkrywają otoczenie poprzez usta, dłonie, stopy przed zintegrowaniem pozostałych części ciała.
Wraz z rozwojem wzrasta również zdolność reagowania na bodźce. Jeśli bodźce oddziałują w sposób spójny wzrasta również stopień ich rozumienia. System SHX pozwala skoordynować wszystkie elementy pomieszczenia w taki sposób, aby stworzyć otoczenie umożliwiające dziecku “zanurzenie się” w wykonywanej aktywności. Jest to więc idealne narzędzie do tworzenia opowiadań sensorycznych, w których możemy kreować przestrzeń do zabawy oraz odkrywania różnych miejsc.
Środowisko multisensoryczne ISDŚ jest również doskonałą przestrzenią do nauki działań przyczynowo-skutkowych, rozwijania umiejętności rozpoznawania obiektów, naśladowania, podejmowania decyzji, przewidywania, ćwiczenia pamięci oraz koncentracji. Pozwala na generowanie ustrukturyzowanych sekwencji aktywności wymagających prostej interakcji z bodźcem, które pobudzają zainteresowanie dziecka. Co jest ukryte w jaskini? Zapamiętywanie tego co widzieliśmy, odkrywanie tego co kryje się za określonymi kształtami, przewidywanie sekwencji kolorów czy zmiana koloru w pomieszczeniu za pomocą jednego przełącznika – możliwości są nieograniczone!
Sale Doświadczania Świata wyposażone w system interaktywny są doskonałym rozwiązaniem także dla dzieci z deficytami czy trudnościami w uczeniu się ponieważ pozwalają na tworzenie zajęć dostosowanych do ich poziomu rozumienia oraz rozwoju. Można rozpoczynać od podstawowych aktywności takich jak działanie i odkrywanie bodźców przechodząc stopniowo do coraz bardziej symbolicznych aktywności takich jak uczestnictwo w opowiadaniach.
Mam tak dużo do opowiedzenia
Doświadczanie ekscytujących aktywności sprawia, że mamy ochotę się nimi dzielić z innymi osobami. W przestrzeni multisensorycznej z pewnością dziecko doświadczy wielu aktywności, o których będzie chciało opowiadać.
Okrzyk radości, uśmiech, wokalizacja, naśladowanie dźwięków, zabawa głosem (bulgotanie, bełkot), wyrażanie siebie za pomocą gestów to tylko początek tego w jaki sposób dziecko może się komunikować. Dlatego tak ważny jest dostęp do narzędzi oraz zapewnienie bodźców, które zwiększają rozumienie otoczenia oraz zachęcają dziecko do ekspresji.
Aktywności SHX, które zawierają proste narracje, sekwencje zdarzeń, wielozmysłowe historie rozwijają umiejętność tworzenia skojarzeń, rozróżniania oraz asymilacji i rozumienia. Można to osiągnąć poprzez tworzenie przestrzeni dostarczającej różnorodnych bodźców działających w sposób skoordynowany oraz wpływających na ogólny rozwój dziecka.
Zabawa z mikrofonem oraz światłem to bardzo stymulujące aktywności, które pozwalają dziecku odkrywać, że wydawane przez nie dźwięki mają bezpośredni wpływ na otoczenie. Stymulują również rozwój takich aspektów mowy jak intensyfikacja i modulacja dźwięków, melodia oraz intonacja, które stanowią nieodłączny element ekspresji językowej.
Przestrzeń Sali Doświadczania Świata z systemem interaktywnym sprzyja interakcji poprzez różnorodne urządzenia, takie jak: przełącznik, pilot, mata, kostka czy tablet. Wielość wyboru urządzeń za pomocą których można oddziaływać na otoczenie niweluje bariery uczestnictwa umożliwiając tym samym dzieciom z różnymi deficytami dokonywanie wyborów oraz samostanowienie. Ma to również bardzo istotny wpływ na budowanie pozytywnej samooceny.
System SHX daje możliwość ekspresji każdemu. Nawet najmniejszy ruch, drobne działanie może spowodować zmiany w otoczeniu. Dzieci mogą wybierać kolory, dźwięki, obrazy. Dzięki temu Interaktywny System Doświadczania Świata jest nieocenionym narzędziem edukacyjnym, pomocą w komunikacji alternatywnej i wspomagającej.
Czuję, mogę, jestem
Wielozmysłowe doświadczenia z systemem Luminea oraz SHX pozwalają na skupianie uwagi dziecka lub grupy dzieci na tum co najbardziej istotne w danej aktywności. Rozwój świadomości własnego ciała, tożsamości społecznej, bazowanie na kompetencjach komunikacyjnych każdego dziecka jak również bezpieczne, efektywne odkrywanie otoczenia to kluczowe aspekty systemu.
Rozwój ego rozpoczyna się od pierwszych doznań płynących z ciała, które stopniowo są wzbogacane doznaniami z otoczenia wpływając na rozwój ego społecznego. Oznacza to, że istotni dla dziecka dorośli działają jako system odniesienia, dzięki któremu dzieci będą w stanie samodzielnie regulować swoje emocje.
Przyjemne doznania są źródłem pozytywnych wrażeń i stanowią niezbędny element procesu uczenia się, budowania relacji, poczucia bezpieczeństwa oraz pewności siebie czyli szczęśliwego dorastania. Dlatego tak ważne jest dostarczanie dzieciom przyjemnych bodźców, dzięki którym mogą one poczuć się dobrze.
Pomieszczenia wyposażone w Interaktywny System Doświadczania Świata bazują na pierwotnych bodźcach, które pozwalają na kreowanie przyjemnych, spersonalizowanych doznań. Dodatkowo stanowią one przestrzeń, w której dzieci mogą wchodzić w interakcje, poznawać swoje możliwości oraz ograniczenia, komunikować się, a także odczuwać oraz identyfikować emocje.
Łatwo jest znaleźć bodźce, które pozwalają dzieciom cieszyć się doświadczeniami w salach multisensorycznych: odczuwanie wibracji na całym ciele dzięki pufie, zanurzenie się w scenerii morskiego świata z rybami i żółwiami morskimi, relaks pod rozgwieżdżonym niebem dzięki projekcji na suficie lub obserwowanie światłowodu zmieniającego kolor.
Czasami spotykamy się z dziećmi, które są bardziej wycofane, zależne, impulsywne i lękliwe lub mają trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi. Ta przestrzeń z przyjemnymi doznaniami i interakcją, która jest dostępna dla wszystkich, może być bardzo pomocna w procesie interwencji w przypadku dzieci o takim profilu. Wiedza profesjonalisty, system SHX i jego możliwości kreowania, dostosowywania i regulowania doświadczeń sensorycznych pozwalają nam stworzyć przestrzeń, w której dzieci czują się bezpieczne.
Nauka poprzez zabawę
Zabawa – ulubione zajęcie dzieci, jest naturalnym, spontanicznym i motywującym sposobem uczenia się. Przyczynia się do rozwoju intelektualnego, fizycznego oraz społecznego dzieci, poszerza zakres relacji, pomaga im nawiązać więź z dorosłymi i lepiej poznać siebie, tworzyć więzi emocjonalne, pomaga dzieciom komunikować się oraz czerpać radość z interakcji społecznych.
Doświadczania Świata są doskonałą przestrzenią do gry i zabawy. Mogą być wyposażone w basen z piłeczkami zmieniającymi kolor, interaktywną kostkę po rzuceniu którą zmienia się kolor oświetlenia pomieszczenia lub wyświetlanego na ekranie projektora obrazu, maszynę do tworzenia baniek mydlanych, które dzieci mogą gonić i próbować łapać. Możliwości nauki poprzez zabawę w przestrzeni wyposażonej w ISDŚ są nieograniczone.
Z muzyką o wiele ciekawiej
Powszechnie wiadomo, że muzyka jest podstawowym elementem wspomagającym rozwój psychomotoryczny, poznawczy i emocjonalny, a także wpływającym pozytywnie na zmysł równowagi. Muzyka jest związana z ruchem, mową ciała, komunikacją, mową, przypominaniem oraz interakcją.
Sale Doświadczania Świata z systemem interaktywnym wyposażone są w potężne narzędzia generujące dźwięk. Pozwalają one na zabawę dźwiękiem, zmianę rodzaju odtwarzanego dźwięku czy melodii poprzez naciśnięcie przycisku sterującego, stąpanie po macie lub dotknięcie obrazu na ekranie tabletu. Dzięki temu możemy zaoferować dzieciom wiele środków wyrazu, jednocześnie zachęcając je do odkrywania zależności między przyczyną a skutkiem.
Zabawie z muzyką, komponowaniu własnych dźwięków towarzyszyć może zmiana oświetlenia w pomieszczeniu, zmiana generowanych przez meble wibracji co niewątpliwie stanowi nowatorskie ujęcie w prowadzeniu zajęć sensorycznych.
Rola osoby dorosłej
W otoczeniu Sali Doświadczania Świata, tak jak w każdym innym kontekście, to dorosły zapewnia warunki do nauki, najbardziej sprzyjające rozwojowi dziecka, a także interweniuje bezpośrednio w razie potrzeby sugerując konkretne działania zwiększające autonomię dziecka. Dorosły decyduje o wyborze bodźców, momencie ich oddziaływania i łączenia w celu stworzenia znaczącego dla rozwoju dziecka doświadczenia. Dzięki temu każde dziecko, niezależnie od swoich ograniczeń, może stworzyć własne doświadczenie i cieszyć się nim.
Sale multisensoryczne oferują wszystkie te możliwości dzięki oprogramowaniu SHX Control oraz różnym przełącznikom i tabletom sterującym. Urządzenia te pozwalają nauczycielowi lub terapeucie w łatwy i intuicyjny sposób aktywować i kontrolować różne elementy interaktywne podczas korzystania z sali.
Autorzy
Zespół BJ Live
Nexe Foundation
Carlos Pérez – dyrektor, Sara Torrents – pedagog, logopeda
